خورشید، قلب تپنده منظومه شمسی، تنها ستاره‌ای است که اعضای این خانواده کیهانی را با نیروی جاذبه‌اش در کنار هم نگه می‌دارد؛ از بزرگ‌ترین سیارات گرفته تا کوچک‌ترین ذرات معلق در فضا.
این ستاره عظیم تأثیرات گسترده‌ای بر سیاره ما دارد. تنظیم شرایط جوی و شکل‌گیری فصل‌ها ، تأمین انرژی و گرما، و حتی خلق شفق‌های قطبی خیره کننده که آسمان را به نمایشگاهی از نور و رنگ تبدیل می‌کنند.
در گذشته، انسان خورشید را منبعی ثابت و تغییرناپذیر از نور و گرما می‌دانست، اما با پیشرفت‌های علمی کشف کرده‌ایم که خورشید، مانند دیگر ستاره‌ها، پیوسته دستخوش تغییر و تحول است و البته، این منبع عظیم انرژی ، تا ابد پایدار نخواهد ماند.
اگرچه این ستاره برای ما و سایر اعضای منظومه شمسی بی‌نهایت خاص و منحصربه فرد به نظر می‌رسد، اما جالب است که بدانیم ، تنها در کهکشان راه شیری، میلیاردها ستاره مشابه آن پراکنده‌اند.
در این مقاله، همراه ما باشید تا با این تک ستاره‌ای که زندگی ما را شکل می‌دهد، بیشتر آشنا شویم.
خورشید: نام‌ها و افسانه‌ها در گذر زمان
در طول تاریخ، بشر به خورشید نه تنها به‌عنوان یک جرم آسمانی، بلکه به‌عنوان نیرویی الهی نگریسته است، منبعی از زندگی، نور و قدرت که سرنوشت جهان را رقم می‌زند.
هلیوس در یونان باستان، ارابه‌ای زرین داشت که هر روز از افق طلوع می‌کرد و با غرور در آسمان می‌تاخت.
در مصر باستان، رع (Ra) فرمانروای آسمان‌ها بود، هر صبح از اعماق تاریکی برمی خاست تا با اهریمن تاریکی و شب مبارزه کند. در اساطیر اسکاندیناوی، سول (Sól) الهه خورشید بود، کسی که از حمله گرگ‌های ظلمت گریخت تا نور را حفظ کند.
و در تمدن آزتک،جایی که توناتیو (Tonatiuh) خدای خورشید بود. خدایی که گرما و باروری را برای مردم فراهم می کرد.و البته برای انجام این کار، به خون قربانی نیاز داشت.
فراتر از اسطوره‌ها، خورشید در زبان‌های مختلف نام‌های متفاوتی دارد:
- سول (Sol) – لاتین و اسکاندیناوی
- مهر – فارسی
- شمس – عربی
- Sun – انگلیسی
- Sonne – آلمانی
- Aurinko – فنلاندی
- Surya (सूर्य) – هندی
- Taiyang (太阳) – چینی
- Güneş – ترکی
این تک ستاره‌ای که هزاران تمدن را به حیرت واداشته، همچنان هر روز طلوع می‌کند ، و به جنگ با تاریکی برمی خیزد، بی‌وقفه، بی‌پایان، همچون داستانی که هرگز کهنه نمی‌شود.
داستان تولد خورشید
حدود ۴.۶ میلیارد سال پیش، جایی که امروز منظومه شمسی قرار دارد، یک ابرِ غول‌پیکر از گازها و غبارهای کیهانی شناور بود، پهنه‌ای خاموش، اما پر از امکان. این ساختار عظیم، که بعدها نام سحابی خورشیدی به خود گرفت، آغازگر شکل‌گیری خورشید و تمامی اجزای منظومه شمسی شد.
در گذر زمان، نیروی گرانش این سحابی را به حرکت و چرخش وا‌داشت. ذرات گاز و غبار شروع به متراکم شدن کردند، سرعت چرخش بیشتر و بیشتر شد و این ابرِ گسترده، به یک دیسک مسطح تبدیل گردید که حول مرکز خود می‌چرخید.
هر چه چرخش شدت بیشتری یافت، ماده بیشتری نیز به سمت هسته مرکزی کشیده شد، جایی که اولین جرقه‌های تولد خورشید شکل گرفتند. یک پیش ستاره یا ProtoStar. این فرآیند البته لحظه‌ای نبود، بلکه نیم میلیارد سال طول کشید تا این توده عظیم، تحت فشارهای شدید، به اندازه‌ای داغ شود که هسته‌اش فعال گردد و به یک ستاره واقعی تبدیل شود. گرچه نیم میلیارد سال در مقیاس کیهانی زمان چندان زیادی نیست!!